سوء مصرف طولانی مدت شیشه فرد را در وضعیتی قرار می دهد که به آن سایکوز ناشی از آمفتامین یا به عبارتی جنون ناشی از شیشه می گویند. در میان بیماران افرادی نیز دیده شده اند که با اولین یا دومین مصرف شیشه دچار این وضعیت شده اند!
سایکوز ناشی از مصرف شیشه سیر خاص خود را دارد! بیماری، با زیر نظر گرفتن اطرافیان شروع می شود .بیمار به دقت اطراف خود را زیر نظر می گیرد و در بسیاری موارد، از پنجره همه جا را دید می زند، حتی ممکن است برای اینکار از یک یا چند دوربین قوی هم استفاده کند، بسیار تمایل دارد که ماورای هر چیز را ببیند و از آن آگاه شود، به جزییات توجه خاصی پیدا می کند . بعد از مدتی این وضعیت کاملا برعکس می شود و اینبار بیمار تصور می کند که همه او را زیر نظر دارند و این درست زمانی است که بدبینی و شک به سراغش می آید و پارانوئید می شود . فکر اینکه دیگران از پنجره یا هر جای دیگر در حال جاسوسی هستند باعث می شود که پنجره ها را با پارچه های ضخیم حتی پتو بپوشاند و جلوی پنجره نرود . باز کردن پریز برق و بستن هر گونه روزنه ای که احتمال جاسوسی از طریق آن وجود داشته باشد نیز از دیگر کارهایی است که بیمار آنرا انجام می دهد . بعد از مدتی حتی احتمال می دهد که غذایش به سم آلوده شده باشد و از دست کسی غذا نمی گیرد و موارد مشابه ....
تصور کنید؛ فردی را که به احتمال اینکه از طریق کامپیوتر جاسوسیش را می کنند، کامپیوترش را جمع کرده، اتصالاتش را جدا و در محلی دور از دسترس قرار می دهد! شخص به شدت از دوربین و دیگر وسایل ارتباطی گریزان است.
رفته رفته بدبینی بیمار حاد تر شده، بصورتیکه تصور می کند دیگران برای ضربه زدن به او یا از بین بردنش نقشه کشیده اند! و برای اثبات این قضیه هزار و یک دلیل می آورد و مصرانه به ادعای خود پافشاری می کند. شک و بدبینی در حد تهمت زدن و نسبت دادن کارهای خلاف اخلاق به خانواده و نزدیکان خود باعث ایجاد بسیاری مشکلات حاد از جمله از هم پاشیده شدن خانواده و روابط اجتماعی شده و بیمار را در سرازیری انزوا و ورشکستگی قرار می دهد . در این مرحله ممکن است بیمار دست به اعمال خطرناکی مانند ضرب و جرح و یا وارد کردن آسیبهای جدی به افرادی که نسبت به آنها بدبین است بزند. به علت از بین رفتن روابط اجتماعی، بیمار تنها می شود و بدین صورت غلبه بیماری و مصرف بیشتر بر شدت علائم می افزاید.
آنچه مسلم است سایکوز القا شده در اثر مصرف مت آمفتامین در بیمارانی که مصرف طولانی و مستمر با دوز بالای این ماده را داشته اند زمینه ساز بیماری اسکیزوفرنی خواهد بود. در تحقیقات انجام شده کاهش میزان دوپامین مغز و آسیب نورونهای حافظه ای مغز در سوء مصرف آمفتامین ها به اثبات رسیده است و الگوی مغزی این بیماران را به بیماران دچار آلزایمر و پارکینسون بسیار نزدیک ساخته است. ( علائمی نظیر لرزش دست و بدن، اختلالات توجه، حافظه و یادگیری و .... ) بسیاری از تغییرات مغزی بیماران برگشت پذیر نخواهد بود و همین امر کنترل بیماری و کیفیت درمان را با مشکلات جدی مواجه خواهد ساخت. پرخاشگری کور، توهمات شنوایی و بینایی ، هذیان های مختلف از موارد دیگر علائم سایکوتیک شیشه است. جنون شیشه انواع متفاوتی دارد شامل:
1 - جنون حاد (مسمومیتی) :که با مصرف شدید و ناگهانی در فرد ایجاد می شود ،کوتاه مدت است یعنی با قطع مصرف ظرف 3 روز فروکش می کندو البته به همین جهت براحتی درمان می شود. پسیکوز مسمومیتی اغلب بعد از مصرف سنگین و مخلوط چند ماده با هم آغاز می شود .کارکرد در حوزه های دیگر مانند فعالبت شغلی، ارتباطهای اجتماعی و.. آسیب جدی دیده و مختل می گردد .جنبه های توکسیسیتی در بیمار بالا و بسیار مشهود است . توهم، هذیان، اختلال توجه و حافظه، کلام نامربوط پرخاشگری کور بارز است در ضمن رفتارهای اجباری و تکراری نیزدر بیمار دیده می شود .
2 - جنون ناشی از مواد (جنون استقرار یافته) :که با مصرف مکرر و طولانی ایجاد می شود یک تا چند ماه ادامه دارد و نیازمند دارو درمانی برای بهبودی می باشد .عواملی در شدت این نوع جنون دخیل هستند مانند مصرف شدید و زیاد متامفتامین، اضافه شدن مصرف مواد دیگر، ناخالصی متامفتامین، استرس بالا در محیط، محیط مشکل آفرین، بار بالای هیجانی، تهدید و ابهام بهم ریختن چرخه های فعالیت های طبیعی در زندگی فرد، زمینه های روانی مانند ADHD ، اتصال پایین عاطفی، قطع ارتباط و طرد شدگی .
3 - تشدید جنون توسط متامفتامین : بدین معنی که هر نوع بیماری همراه با جنون با مصرف شیشه شدید و شعله ور می شود.
مهمترین راه های تقلیل پسیکوز قطع مصرف متامفتامین است ،تقلیل و کنترل استرس های بیمار ،کاهش نشانه های تهدید و اضطراب زا در محیط زندگی ، القاء آرامش و talk down ، بازگردندن چرخه عادی روزمره، دادن تدریجی آگاهی و بصیرت در باره منشا علایم، استفاده از داروهای ضد پسیکوز و آرامبخش تجویز شده توسط روانپزشک ، نیز باعث کمتر شدن یا از بین رفتن علائم می گردد.
مصرف شیشه به علت همراهی با علائم حادی مانند توهم و هذیانهای گوناگون ، نیازمند رسیدگی هر چه زودتر خانواده و اطرافیان بیمار است . زیرا در وهله اول خطر آسیب به خود و دیگران به طور جدی بیمار و اطرافیانش را تهدید می کند و در وهله بعد آسیب ناشی از مصرف باعث حادتر شدن بیماری و وخامت حال بیمار می گردد و زمینه برای بروز اختلالات دیگر مهیا می شود که شاید هرگز قابل درمان نباشد .